Hendrika Grietje van Nes

San Francisco, 24 Oktober 1898

Reisbeschrijving naar America van H.G. van Nes Fd. (= Florusdochter). Vergeef mij mijn fouten en het "gebreke" om reisbeschrijvingen te doen heb ik niet geleerd.

Zaterdag middag 4 uur, 6 Augustus zijn wij afgevaren van Liverpool en al heel gauw
waren wij zoo ver weg dat wij niets meer zagen dan water. Toen
de boot afvoer stonden duizende menschen te kijken. De boot
is voor 4000 passagiers bestemd, de eetzaal is heel mooi en
groot, er staan 4 lange tafels die altijd netjes gedekt worden voor
het eten en om te schrijven, lezen enz. en dan aan beiden zijde
vande eetzaal zijn heel veel slaapkamertjes en nog al gemak
kelijk en groot, op het tusschendek zijn 2 rookkamers en een
zitkamer waar wij gaan zitten als het regent, dat was de

Reisverslag H.G. van Nes, San Francisco 1898

er uit. En nu is het Zondag morgen 7 Aug. 7 1/2 ure en zitten wij
beiden op het dek en daar komen wij net voorbij Ierland en
dat ziet er zoo mooi uit, allemaal bergen en kleine witte
huisjes, ook zie ik een lief klein kerkje en de grond is bijna
allemaal met mooie vierkanten bedden gras begroeid en
was zoo gelijk als een pen, het is nu 10 uur en de boot ligt
even stil om brieven af te geven, daar komen twee kleine
roeibootjes ze afhalen denk ik. Het is nu avond 6 uur
Curtis slaapt en nu zal ik ook wel gauw naar bed gaan,
voor onbijt 9 uur heb ik van morgen een ei gegeten met een
boterham en een kop koffie, voor dineê 12 uur soep, kip,
bloemkool en aardappelen, 5 uur thee met een boterham
en 7 uur vleesch, aardappelen en bloemkool en nu is het
9 1/2 uur dus ga ik naar bed, het was een heele dag prachtig
weer en nu is er maar een weinig wind ook is het gisteren
nacht heel stil geweest. Heden maandag avond 8 1/2 uur, de
zee is vandaag weer heel kalm geweest, van morgen om 6 1/2 uur
stonden Curtis en ik op van een goeden nachtrust, hadden
ons ontbijt 7 1/2 en gingen daarna op het dek, om 11 uur
bracht de meid mij een kop boulion en dat smaakte goed hoôr.
1 uur dineê, biefstuk aardappelen en rijstpudding, daarna
was ik den heelen middag in de kabin/kamer/kajuit want Curtis had de
koorts gekregen dus moest hij in bed blijven, maar is nu weer
beter. Om 5 uur thee en bleef daarna met Curtis in de kamer.
Curtis speelde in de eetzaal en ik zat daarbij een steekje
te breien en nu is Curtis in bed, dus zal ik ook maar
gaan. Het is half 9 en de meid komt mij warm water

brengen voor een bad, anders heb ik den heelen dag niets
gezien dan één boot geheel in de verte en ook ben ik nog
niet ziek geweest, ik zit nu voor dat ik naar bed ga
even te luisteren naar het piano muziek en een heer
staat er heel mooi bij te zingen. Nu heden Dinsdag
avond 25 min. voor 8 ure (9 Aug.) Curtis is in bed dus nu
begin ik maar weer iets te schrijven, het is verschenen
nacht nog al ruw geweest maar was toch niet ziek, van
morgen werd het weer stiller en na het ontbijt werd ik
een beetje ziek maar dat mag geen naam hebben, ik
dronk een kopje thee en dat smaakte niet goed, dus ik
denk dat dat mij ziek maakte, ik ging naar bed en
at geen middag eten, maar nam om 3 uur een sinaas-
appel en die bekwam mij goed, toen om 5 uur een
goed kop thee en om 8 uur wat vleesch, aardappelen
en kool en een sinaasappel en dat smaakt mij
allemaal heerlijk en nu gevoel ik mij weer zoo
frisch alsof ik in Rijsoord ben, zooeven 8 1/2 uur was
ik op het dek en zag daar een groote boot voor ons uit
varen, niet zoo groot als deze. Ik heb een heel poosje
gekeken maar wij kwamen hem niet bij en nu
komt er zoón groote mist opzetten dat ik hem niet

meer kan zien, de zee is nu weer heel kalm.
Het is nu Woensdagavond 8 1/2 uur, het weer is
(Goddank) tot heden zeer kalm, van morgen was het
ruw maar verschenen nacht is het zeer stil geweest en
ik ben den heelen dag alweer goed gezond geweest en heb
ook heel veel gegeten, wat zoo al zal ik maar niet schrijven
want als ik dat gedurig moest doen zou mijn boek wel
gauw vol zijn, Curtis slaapt alweer en nu ga ik nog even
op het dek met mijn breiwerk en zal met mijn
schrijven voor vandaag maar weer eindigen.
Heden Donderdag avond 10 min. voor 9 uur gisteren is
het heel stil geweest, maar van morgen om 4 uur
begon het zoo hard te waaien dat alles wat op den
grond en op de tafel stond van zijn plaats schoof
en zoo duurde het tot 4 uur in den middag, toen
werd het iets kalmer maar toch niet zooveel dat
wij op het dek konden spelen, nu is het zuiver
still want ik zal nu even gaan zitten breien
met mijn boek voor mij dat zou ik van morgen
niet kunnen doen hebben, iedereen die van
morgen op het dek wandelde viel, zoo ook zou
Madam met Curtis een eindje loopen en zij waren
nog geen 4 stapjes vooruit of beiden vielen maar
deden haar zelf gelukkig geen pijn, we zijn al
een heel gedeelte over de helft, morgen of Zaterdag
zullen wij bij de ijsbanken komen dat is het
eenigste waar de kapitein bang voor is, nu dat

is alles voor vandaag, hopende dat de Heere ons bewaakt in den
nacht opdat ik morgen weer iets kan schrijven. Vrijdagavond (12 Aug.)
8 uur. Door Gods goedheid heb ik van nacht (alweer) lekker
geslapen en de zee was zoo kalm dat wij het bijna niet konden
bemerken dat wij op het water waren en zoo stil en mooi is
het ook den geheelen dag geweest, heden middag hebben wij
heel in de verte een groote walvisch gezien en hij spuiten
het water (met zijn neus) een heel eind boven de zee uit.
Het is nu ook nog prachtig op het dek, maar het is jammer
misschien varen wij in 10 minuten in een groote zwarte
mist, maar wij zullen maar op God vertrouwen dat
Hij ons wil behoeden. Zondag morgen 7 uur. Gisteren avond
heb ik het schrijven verzuimd dus zal ik het heden morgen
maar doen, die mist van Vrijdag avond is Zaterdag morgen
om 4 uur pas opgetrokken, maar toch is er geen ongeluk
door gebeurd, gisteren is het ook weer prachtig weer geweest
en hebben wij ook heel wat ijsbanken gezien en 6 walvis-
schen heel in de verten. Wij beginnen nu al kort bij land
te komen. Gisteren avond zaten wij in de kamer en ik hoorde
er over praten dat er vandaag een domenê (want er zijn er drie)
zal preeken, dan dat hoop ik u van avond te vertellen. Heden
avond 9 1/2 uur. Het is vandaag alweer prachtig weer geweest

en ik ben van morgen en van avond ten kerk geweest, van
morgen kon ik niet veel verstaan maar heden avond heb ik het zeer
goed naar mijn zin gehad, ik kon alles zoo goed verstaan, de menschen
van de boot hier schrijven elken dag op hoe ver wij gevaren
hebben en hingen dat papier op in de boot zoodat iedereen
het kon zien dus nu zal ik het hier ook maar opschrijven.
Den eersten dag voeren wij 8 1/2 mijl
den 2den 266 mijl
den 3den 277 mijl
den 4den 285 mijl
den 5den 281 mijl
den 6den 285 mijl
den 7den 290 mijl
den 8
Het is jammer den 8 9 10 ben ik vergeten om op te schrijven.
Heden maandag avond 7 uur, het is dan heelen dag alweer
mooi weer geweest, wij zien nu aan beiden zijden van de
boot al land dus wij schieten al op, wij hopen Woendag
aan te komen, nu dit is al voor vandaag. Dinsdag avond
9 1/2 uur, heden morgen om 6 uur waren wij bij Quebec
en nu nog 2 uur varen dan zijn wij te Montreal, maar
het is hier zeer smal zoodat wij heden nacht voor anker
moeten liggen, om 7 uur (heden avond) bleven wij al stil liggen
en wanneer wij nu weer zullen gaan weet ik niet. Het
is zeer warm geweest vandaag en het is nu nog zoo warm
in de boot dat ik er bang voor ben om naar bed te gaan.
Het was anders vandaag een prachtig gezicht om te varen
zulk mooi groen en mooije huizen en kerken en
zooveel booten zagen wij, ook heb ik een heelen kleinen
molen gezien met 6 wieken, nu dit is mijn geheele zeereis
verder hoop ik mijn reis met de trein te verhalen.

Heden Donderdag avond 18 Aug. in den trein. Met Godes dank zijn wij
gisteren morgen om 8 uur met de boot aangekomen en gingen
toen om 11 uur met een wagen naar het station. Wij lieten
onze bagage daar en gingen toen Montreal eens bekijken, nu
het is een mooie stad ook hoor, omnibussen zijn daar niet
maar allemaal stoomtrammen, wij gingen er terug mee
naar het station en keurig hoor. Toen zijn wij gisteren
middag 2 uur met den trein vertrokken, dus zijn wij alweer
een heel eind weg, in het eerst zag ik niets dan weiden en
land met graan, maar vandaag allemaal bergen en veel water en
groote plaatsen met boomen en niets dan boomen. Ook zag ik
een heel groot water dat heeft den naam van Lake
Superior. Madam zegt het is de grootste lake in de geheele
wereld. Ik heb ook den eerste nacht niet veel geslapen en
nu heb ik vandaag een ergen hoofdpijn, verder is alles wel.
Morgen hoop ik u meer te beschrijven. Heden Zaterdag morgen
20 Aug. 6 uur. Curtis slaapt nog, eergisteren en verschenen nacht heb
ik een heerlijke slaap gehad zoodat mijn hoofdpijn nu weer
geheel beter is, het is mooi weer doch gisteren nog al warm
in den trein. Wij zijn voorbij veel bergen gekomen en ook
nog al veel land en huizen en dat waren mooie gebouwen
maar van planken, de een rood en de andere weer bruin geverfd.

Gisteren avond stapten wij even uit bij een station waar de
trein een uur stopte, toen ging Madam met ons naar een
winkel en liet ons ijscream (vanille ijs) eten dat was heerlijk.
Nu zal ik u eens vertellen hoe of de trein er uitziet.
De locomotief is prezies als van Curtis speelgoed ijzer spoor en kolen
wagen, dan zijn er 2 vrachtwagens en 4 passagier wagens,
en een eetwagen, die wagen van ons is een heel mooie
wagen, overdag is hij geheel met springveeren plusen
zitplaatsen en ’s avonds als wij naar bed gaan zijn het
allemaal ruime slaapplaatsen. Zoo groot als een bed
stede en elken avond krijgen wij schoone lakens en
kussensloopens, in ieder zoo’n slaapplaats is een raam en
voor dat raam is een net gehangen zoolang als het raam
is om uw goed in te leggen, op de vloer liggen mooie
karpetten, het zijn groote wagens met drie vertrekken
waar men geheel doorloopt en ieder vertrek heeft
8 bedden, 4 boven en 4 beneden, en aan beiden einden
van de wagen zijn 2 kleine kamertjes om ons zelven
te wasschen, de eene zijde voor dames en de andere
voor heeren. O ik kan u niet schrijven hoe mooi
en gemakkelijk zoo’n wagen is, ik had nog nooit zoon
mooi groot spoor gezien. Nu heden morgen zie ik
weinig huizen bijna al weiland met veel bruine
koeien, alleen kwamen wij bij een station waar wij
stil hielden en uitstapten, daar stonden eenige
zeer mooie planken huizen met een tuin al
mooie prachtige bloemen. Heden Zaterdag avond. Door Gods

goedheid zal ik u nog eenige letteren schrijven. Het is van
daag heel warm geweest maar nu begint het wat
koel te worden. Curtis sliep om 7 uural, dat kind
wordt het reizen al moe, vandaag heb ik nog niet
veel meer gezien dan land, en op veel plaatsen
brandent het gras van de warmte en ook dat het vuur
gevat heeft van de locomotief, maar nu beginnen
de bergen te komen we zijn er al een heel eind
door gegaan, wij stoppen hier nu juist voor een half
uur dus ik zal ook eens even buiten gaan kijken, daar
zie ik een groote zwarte beer loopen nu zal ik maar
eindigen en gaan even uit den trein. Maandag morgen
7 uur, ik heb van nacht alweer lekker geslapen en zoo ook
gisteren nacht, toch heb ik van Zaterdag op Zondag een heele
poos wakker geweest want ik was nog maar net in
slaap of daar werd ik wakker door een zwaar
onweder, O! O! O! lichten en donderen zooals ik het
nog nooit gehoord had, neen, dan hebben wij in
Holland nog nooit geen onweder gehad, den trein
heeft er 25 min. voor stil gestaan, Madam zegt dat
men dat veel heeft tusschen de bergen maar dat
het nooit iets raakt en zoo heeft ook de Heere ons

ditmaal bewaakt, en nu heb ik gisteren niet gedaan dan
met Curtis door het raam van den trein liggen kijken,
wat of ik wel gezien heb kan ik u niet vertellen, den
heelen dag door mooie hoge bergen met sneeuw aan
top en ook veel water met zulken grooten rotsen er
in, en dan ging dat water elken keer tegen elkaar
in van die rotsen, dat was zoo mooi om te zien.
Gisteren gingen wij bijna den geheelen dag over de bergen
heen maar vandaag gaan wij er tusschen door, dan komen
er iedere keer zulke groote bergen dat wij er de top niet van
zien kunnen, ook komen wij door heele lange tunnels waar
de bergen aan elkaar zijn en dan is hat in den trein
geheel donker, de waterval heb ik niet gezien, alleen
op plaatsen dat het water een klein eindje van den
berg afstroomde, gisteren werd er een andere wagen aan
de trein gedaan geheel open zoodat wij alles goed kunnen
zien en nu werd hij er morgen ook weer aangedaan.
Ook heb ik nog niets gezien dan mooie planken huizen
en veel teneten waar de Indianen in leven. Het is
nu 12 uur en wij zitten nu van deze trein op een
andere te wachten om daarmee naar Victoria te gaan
en dan de boot te stappen naar San Francisco.
Heden middag 2 uur zit ik deftig met mijn breiwerk
op het dek naar alle moois te kijken, Curtis slaapt
en daar zit Madam bij te lezen, dit is nu al voor van-
daag, morgen indien God mij toelaat hoop ik u meer te schrijven.

Nu Dinsdag avond (23 Aug.) Curtis is te bed dus nu zal ik nog maar
eens een woordje schrijven. Gisteren avond om 10 uur kwamen
wij in Victoria aan, tot onze groote spijt te laat voor de
andere boot zoodat wij hier nu in een hotel zijn tot
aanstaande Zaterdag, maar enfin wij hebben het hier ook
goed dus dan is het ook maar weer hetzelfde. Een hotel
als dit heeft u nog nooit gezien honderde kamers en
alles even mooi en gemakkelijk. Heden morgen ben ik
met Madam naar het Park geweest, Madam ging al
gauw henen maar Curtis en ik bleven daar van 10 tot
12 ½ uur, toen zijn wij samen terug gegaan naar het hotel
en ik vond de weg wel weer al was alles vreemd, en
van middag zijn wij met een stoomtram naar een water
wezen kijken waar 4 oorlogschepen lagen en nu hopen
wij indien God ons het leven schenkt morgen
ochtend een heelen morgen weer naar het park te
gaan, aan mijn reisje gisteren in de boot heb ik veel
visschers gezien allemaal sineezen maar O wel 100
en zooals wij zagen waren zij aan het zegentrekken. Heden
Vrijdag avond 9 uur, wij zijn door ’s Heeren goedheid nog
gezond en heb deze 3 dagen den geheelen dag uit geweest
en gingen ’s avonds vroeg naar bed zoo komt het dat

ik in een poosje niet geschreven heb, elken morgen zijn
wij met ons drieen naar het park gegaan, dan gingen
wij eerst naar den zeekant baden, Curtis geheel naakt
en ik met mijn voeten, het was prachtig weer en
madam lei dan in het zand onder een paraplu te
lezen en naar ons te kijken. Woensdag middag hebben wij
naar 3 oorlogschepen wezen kijken en gisteren hebben
wij in den straten een beetje rond geloopen en heden
middag naar het museum wezen kijken, daar
zagen wij verschillende mooie dieren, het is hier een
zeer stille stad en de menschen kijken ook nog al
niet veel naar mijn muts, er zijn hier bijna meer
Indianen en Sineeschen menschen dan andere zooals wij.
Zal ik maar zeggen, toch kan ik het hier nog al eens
worden ik kan ’s nachts ok nog al lekker slapen.
Curtis is nog al een beetje stout. Nu Maandag
morgen 8 uur. Zaterdag avond 7 uur zijn wij op de boot
gegaan en zijn om 8 uur afgevaren toen zijn wij dadelijk
naar bed gegaan en hebben nog al goed geslapen, en nu
was het gisteren den geheelen dag mooi weer zoodat wij
den geheelen dag op het dek waren om 9 uur ben ik naar
bed gegaan en heb den geheelen nacht geslapen. Heden
morgen om 6 ½ uur was ik weer op en nu 8 uur, is het
tijd voor mijn ontbijt, deze boot is niet zo groot als
de Tongariro maar toch wel 2 maal zoo groot als
de Batavier en hij is boorde vol met menschen.
Heden Woensdag avond 8 ½ uur, nu zijn wij met

(er mist nu een kwart velletje)

wezen moet, doch men loopt niet veel, wij gaan
altijd maar met Electriek wagen en kable wagens
dus het is nog al niet erg, Mrs. O's zuster woont
15 minuten bij ons van daan dus dat kunnen wij
wel loopen, maar toch zijn dat nog 3 stijle stoepen.
Er is een telefoon hier dat men bijna tegen iedereen
kan spreken in San Francisco, er is een heel dik boek
met al de namen van de mensschen waar wij naar
toe kan telefoneren, ik heb er ook al door gepraat, maar
het is makkelijk hoor. 't Is veel beter dan een spreektoestel
Wel hier zal ik nu mijn reisbeschrijving eindigen
en hopende dat God ook mijne wegen ve...
naar Zijn wil opdat het ten goeden moge....
H.G. van Nes